Κεντρικός Ορεινός Όγκος ή Κεντρικό Υψίπεδο

(MassifCentral). Εκτεταμένη ορεινή περιοχή της νοτιοκεντρικής Γαλλίας. Ορίζεται από τη λεκάνη του Παρισιού στα Β, τη λεκάνη της Ακουιτανίας στα Δ και από τις κοιλάδες του Σον και του Ροδανού στα Α. Πρόκειται για παλαιοζωικό ορεινό όγκο, ο οποίος αποτελείται από εκρηξιγενή και μεταμορφωσιγενή κρυσταλλοπαγή πετρώματα. Διαμορφώθηκε, πιθανότατα, κατά τη διάρκεια της καληδόνιας ορεογένεσης και υπέστη την επίδραση των συρρικνώσεων της ερκυνίου ορεογένεσης. Αργότερα έλαβε ημιεπίπεδο σχήμα, λόγω της δράσης διαβρωτικών παραγόντων, και καταβυθίστηκε κατά ένα μέρος έως τον καινοζωικό αιώνα, όταν, λόγω της αλπικής ορεογένεσης, ανυψώθηκε, αφού όμως υπέστη ρήγματα. Η ανύψωσή του συνοδεύτηκε από τον σχηματισμό πολυάριθμων μεταπτώσεων, μέσα από τις οποίες ξεχύθηκαν στην επιφάνεια λάβες, κυρίως βασαλτικές, ανδεσιτικές και τραχειτικές. Τα ηφαίστεια που σχηματίστηκαν (στα γαλλικά puys), σβησμένα σήμερα, αποτελούν τις πιο ψηλές κορυφές του Κ.Ο.Ό.: το Πιί ντε Σανσί (1.886 μ.), το Πλομ ντι Καντάλ (1.858 μ.) και το Πιί ντε Ντομ (1.465 μ.). Την έντονη ηφαιστειακή δράση μαρτυρούν οι πολυάριθμες θερμομεταλλικές πηγές (Λε Μον-Ντορ, Βισί κλπ.). Ο Κ.Ο.Ό. καλύπτει επιφάνεια περίπου 85.000 τ. χλμ. Το μέσο ύψος του είναι 700 μ. Πολυάριθμοι ποταμοί πηγάζουν και εκτείνονται ακτινοειδώς από αυτόν. Τα νερά τους εξυπηρετούν την παραγωγή μεγάλου μέρους υδροηλεκτρικής ενέργειας, όχι μόνο της εκεί ζώνης αλλά και της λεκάνης του Παρισιού. Κυριότεροι από αυτούς είναι ο Λουάρ (Λίγηρας), ο Αλιέ, ο Ντορντόν, ο Λοτ και ο Ταρν. Η άνιση κατανομή των κλιματολογικών συνθηκών και η πετρώδης φύση του εδάφους καθιστούν δύσκολη τη μόνιμη εγκατάσταση σε αυτή τη ζώνη· πράγματι έχει παρατηρηθεί αξιοσημείωτη μετακίνηση των κατοίκων προς τα βιομηχανικά κέντρα της πεδιάδας. Η οικονομία της ζώνης του Κ.Ο.Ό. είναι καθαρά αγροτικού τύπου· καλλιεργούνται δημητριακά και φρούτα και εκτρέφονται βοοειδή, το γάλα των οποίων χρησιμοποιείται για την παραγωγή τυποποιημένων τυριών. Σε ορισμένα σημεία εξορύσσεται κάρβουνο από κάποια στρώματα της λιθανθρακοφόρου περιόδου. Σπουδαιότερες πόλεις είναι η Κλερμόν-Φεράν (βιομηχανία ελαστικού), η Σεντ-Ετιέν (χαλυβουργία) και η Λιμόζ (πορσελάνη και είδη υπόδησης). Η πόλη Λε Μον-Ντορ, η οποία αναπτύχθηκε γύρω από την ομώνυμη πηγή του Κεντρικού Ορεινού Όγκου.